fot. Karol Samborski [NIAiU]
Od kilku dekad polskie miasta podlegają nieustannej transformacji, przynoszącej nieraz radykalne zmiany w ich przestrzeni. Powstają nowe budynki, inne zaś pustoszeją. W czasie „pomiędzy” utraceniem pierwotnego przeznaczenia, a docelowym zagospodarowaniem pojawia się miejsce na eksperyment.
[fragment tekstu kuratorskiego]
t r a n s f u n k c j o n a l i z m y
Architektura nie istnieje w społecznej próżni; w trans-funkcjonalnym podejściu wobec przestrzeni, jej funkcje są każdorazowo negocjowane i wytwarzane. Przestrzeń mutuje w zależności od potrzeb i marzeń jej użytkowników i użytkowniczek, może znosić wykluczające się estetyki, albo prezentować alternatywną rzeczywistość, stawać się miejscem politycznego oporu czy też przejściowym domem. Podkreślenie względności oraz tymczasowości funkcji, jakie mogą pełnić wytwory architektury, pozwala na przywrócenie głosu tym, którzy decydują się je użytkować. W ramach wystawy przedstawione zostały trzy projekty, które w różny sposób zaburzają dotychczas skonwencjonalizowane relacje wobec budynków i miejsc.
tymczasowy dom kultury w dawnym pawilonie Empik na LSM w Lublinie
[Festiwal Dni Modernizmu w Lublinie 2016]
W ramach Dni Modernizmu użyczony na jeden dzień pustostan został przetransformowany w tymczasowy dom kultury. Ten budynek został zbudowany przez i dla jego mieszkańców jako pawilon prasy i książki EMPIK. Następnie znajdowała się tam m.in. wypożyczalnia kaset, sklep z odzieżą używaną oraz szkoła językowa. Tymczasowy dom kultury przywrócił społeczny charakter tego miejsca, zapraszając mieszkańców na wystawę będącą zapisem przeobrażeń dawnego pawilonu. Poszczególne zmiany jego funkcji można było prześledzić dzięki archeologicznemu procesowiodkrywania kolejnych warstw farby i materiałów posadzki. Przypomnienie pierwotnej, społecznej motywacji budowy tego obiektu pozwoliło na ewaluację jego bieżącego stanu, wytwarzającej zarazem możliwość dyskusji nad przyszłością tego miejsca dla obecnej społeczności mieszkańców Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej.
projekt ogródków działkowych pod PKiN
[zwycięski projekt w konkursie Futuwawa 2016]
Miejskie Ogródki Działkowe i Sztuki to propozycja ulokowania popularnej w PRL zabudowy komunalno-rekreacyjnej we współczesnym otoczeniu Pałacu Kultury i Nauki. Rehabilitacja użytkowej architektury, odpowiadającej na naturalną potrzebę wypoczynku i wspólnego spędzenia czasu, ma symboliczny wymiar w kontekście prestiżowej zabudowy Placu Defilad. Ogródki działkowe wymyślone jako dostępne dla mieszkańców laboratoria sztuki są także odpowiedzią na elitarystycznie pomyślaną sytuację odbioru sztuki współczesnej i gentryfikację samego centrum Warszawy. Instalacja rekreacyjnego ekosystemu w tak silnie skonwencjonalizowanej przestrzeni, jaką jest miasto, wnosi powiew bezpretensjonalnej i ożywczej ulgi.
piknik na peronie
[Kraków Zabłocie 2013]
W 2013 roku stacja na krakowskim Zabłociu była pustynną wyspą pośrodku intensywnie rozwijającej się dzielnicy, gdzie stare fabryki przetykane są luksusową zabudową mieszkaniową. W tym skontrastowanym położeniu, ta wówczas mało uczęszczana przestrzeń do czekania, nie cieszyła się dobrą opinią ani zainteresowaniem. 21 kwietnia stacja stała się nieoczekiwaną scenerią miejskiego pikniku. Aplikując zagarniający i z gruntu radosny rodzaj zachowania, udało się wytworzyć sytuację, która zaprasza i włącza ludzi. Nieprzyjemne przejście na kilka godzin stało się żywym miejscem o potencjale towarzyskim i więziotwórczym.
wystawa “Architektura tymczasowości” w biurowcu ILMET, Warszawa
organizator wydarzenia: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki
kurator wystawy: Kacper Kępiński, NIAiU
zespół:
Dominika Wilczyńska, Barbara Nawrocka
współpraca: Szymon Adamczak